Historia parafii

Pierwsza wzmianka o miejscowości Samborowice pochodzi z aktu (metryki fundacyjnej) z roku 1288. W tym to akcie właściciel Krzanowic przeznacza czynsz z trzech włók położonych na terenie Samborowic na fundację mszalną (Włóka to dawna jednostka miary powierzchni, 1 włóka magdeburska = 76.600m2 = 7,66 ha). W 1308 roku Samborowice należały do Zakonu Joannitów w Grobnikach koło Głubczyc. Nasza miejscowość chyba długo nie należała do Grobnik, gdyż już w 1377 nie ma wzmianki o Samborowicach w wykazie posiadłości komendy Zakonu Joannitów z Grobnik. Dalej są wymienione wsie: Chrenowice, Samarowice, Strachowice, a w tłumaczeniu niemieckim Crenevitz, Schimorwitz und Strohowitz (Strandorf). Właściciele Samborowic bardzo często się zmieniali, z tego powodu wieś bardzo cierpiała, a wzmianka z roku 1565 wspomina: wieś jest opustoszała i dzika. Na początku XVI wieku panem w Samborowicach i okolicy był ród Rochowskich. Nazwa tego rodu pochodziła od wsi Samborowice i brzmiała: "Szamarzowski z Rohova".

Jarolin Hieronymus Szamarzowsky z Rohova posiadał w 1500 roku Samborowice i Kuchelną, a jego brat Lorenz Strahovice. Syn Jan Jerzy otrzymał w spadku majątek Samborowice, który sprzedał posiadłość panu: Heinrich FreiHen von Drahotus auf Beneschau, a jego spadkobiercy zaś sprzedali natychmiast panu: Georg Constantin Czettritz von Kinsbeg. Od tego ostatnio wymienionego Samborowice nabył w 1561 roku Johann Thomas von Zwole i sprzedał w 1565 roku zamek, gospodarstwo i opustoszałą wieś Samborowice panu: Johann Brawansky von Chobrzan. Od tej pory Samborowice przez pewien czas złączone były z Krzanowicami.

Johan Brawansky sprzedał Samborowice panu Mathias Rottenberg von Katscher und Dirschel, który zmarł bezdzietnie w 1593 r. Spadkobierczyni Mathiasa - Helena sprzedała Samborowice w 1599 r. panu Bartholomaus Reiswitz i Samborowice dalej były złączone z Krzanowicami. Ale Samborowice pozostały główną siedzibą właściciela. Na podstawie ksiąg podatkowych z 1725 r. można było się dowiedzieć jakie dochody dawał majątek. Liczba mieszkańców była mizerna, a stan majątkowy tych mieszkańców mizerny.

Oto wykaz: "we wsi jest jeden młynarz, 13 młocarzy - ogrodników i 3 wolnych ogrodników, jest jeden młyn zbudowany z drewna, który często cierpiał na brak wody. Młyn był mało dochodowy, bo mieszkańcy sąsiednich wiosek byli zobowiązani pod karą do mielenia ziarna we własnych młynach. Młynarzem był wówczas Bartholomaus Bader, który większość swoich dochodów czerpał z rolnictwa. Nie było jeszcze żadnej gospody. Wspomina się o stawach wodnych, i tak stawek młyński, stawek przy "sypaniu", staw janowski i staw dworski. Na miejscu są cztery sady : przy piekarni, przy folwarku, przy ogrodzie i przy owczarni. Właściciele majątku posiadają: 600 owiec, 40 krów, 12 świń. Zagrodnicy i młynarz posiadają 18 krów i 18 świń.

Bartholomaus Reiswitz był bardzo wpływową osobą, gdyż w latach 1609 - 1613 był naczelnym sędzią Księstwa Opolskiego, a w 1611 r. otrzymał tytuł "Radca Cesarzowy". Po raz drugi zawarł związek małżeński z panią Ursula Schaffgotsch, z domu Zeiselwitz, z miejscowości Schreibersdorf /Hnevosice/. W zamku wybudowanym w 1610 r. znajdowała się też kaplica, a Msze św. odprawiał domowy kapelan. Spadkobierca Franz Maximilian von Reiswitz, który w 1707 r. został Radcą Cesarzowym, Naczelnym Sędzią Krajowym ufundował do tej kaplicy dzwon z datą 1717 r., dzwon ten istnieje jeszcze do dzisiaj. Następnym właścicielem był Johann Franz von Reiswitz od 1734 do 1778 roku. W owym czasie na skutek działań wojennych i innych zdarzeń losowych zamek coraz bardziej podupadał. Ostatnim właścicielem z rodu Reiswitz był Johann Nepomuk, który prowadził bardzo wystawny tryb życia, ubiegał się o tytuł hrabiego i w 1792 r. osiągnął swój cel zostając hrabią. Z powodu rozrzutnego i wystawnego trybu życia i tak już zadłużone majątki w Samborowicach i Krzanowicach doczekały się licytacji. W tym miejscu warto nadmienić starą legendę, która głosi: "Ostatni pan Reiswitz miał dwóch synów, którzy stanęli naprzeciw siebie w pojedynku /duell/. Obydwaj w tej walce tak się nawzajem zranili, że padli martwi na ziemię. Pojedynek ten miał miejsce niedaleko kaplicy św.Anny na drodze, którą od wieków zwano - Hohlweg".

Następnym właścicielem majątków Samborowice i Krzanowice została gmina miejska i wiejska Krzanowice /miasto i wieś Krzanowice/. Dla Krzanowic nie był to jednak szczęśliwy "zakup", bo już w 1810 r. obydwa majątki zostały sprzedane panu Peter Alois Bolik, który już od 1803 r. posiadał Pietrowice Wielkie. W 1817 r. dokonano reformy na szczeblu powiatów i tak cała kraina na północ od rzeki Oppy /Opawy/, i na południe od rzeki Cyny, ograniczona na wschodzie rzeką Odrą została włączona do powiatu raciborskiego. Przed rokiem 1817 teren ten należał do powiatu głubczyckiego, a jeszcze wcześniej, kiedy należał do Austrii, był własnością Księstwa Opawskiego.

W 823 roku resztki majątku Samborowice Alois Bolik podarował swojemu zięciowi Louis Bennecke. Tylko pięć lat władał Bennecke w majątku w Samborowicach, bo już w 1828 r. właścicielem został Prof. Dr Karl Kuh z Wrocławia, który posiadał już Wojnowice. Prof. Dr Karl Kuh sprzedaje majątek żydowskiemu kupcowi Benedikt Chrolus i dzierżawcy majątkowemu Anton Gogola.

Następnymi właścicielami zostali w 1872 r. Kupcy żydowscy Mendel Tarla i Lobel Schleisinger z Raciborza.

W dniu 1 lipca 1878 r. o godz. 21 wieczorem wybuchł pożar w zamku i zamek uległ całkowitemu spaleniu.

W 1891 roku majątek nabywa Rittmeister Artur Brebeck, po nim obejmuje jego syn dr Robert Brebeck, który był właścicielem do 1945 r. Powierzchnia majątku zeszczuplała do 159,61 ha, w tym grunty orne 128,15 ha i łąki 31,46 ha.

Duchowni katoliccy na zamku w Samborowicach w XVIII w.

Pierwszym kapłanem na zamku był Grorg Josef Modlich urodzony w Janowicach w 1689 r., w Samborowicach od 1712 r. Następnym kapłanem był od 1738 r. Karl Kotulinsky, po nim Mthias Josef Pietrzyk, od 1761 Johann Bartzian, Christopher Risse był ostatnim kapłanem zamkowym, zmarł w wieku 48 lat w dniu 21 września 1779 r.

Szkolnictwo

Przed 1805 r. dzieci uczęszczały do szkoły parafialnej w Krzanowicach. Pierwsza szkoła powstała w Samborowicach w 1805 r., a powiększona została w 1821 r. W latach 1856 - 1857 zbudowano nową szkołę, budynek ten istnieje jeszcze dzisiaj, a znajdowało się w nim przedszkole.

Liczba dzieci uczęszczających do szkoły w latach:

1817 - 56
1856 - 72
1878 - 141
1880 - 150
1888 - 130
1890 - 149
1939 - 215

W 1929 r. wybudowano nową szkołę za sumę 100.000 DM na koszt państwa. Szkoła posiadała już wówczas centralne ogrzewanie.

Równocześnie z wygaśnięciem rodu "von Reiswitz" zmarł też ostatni kapłan na zamku w 1779 r. Wierni należeli do parafii Krzanowice, do kościoła lub na cmentarz była daleka droga, dlatego niektórzy chodzili na Msze św. do Janowic lub z drugiego końca do Wojnowic.

W 1870 r. Josef Krziżok wybudował na swój koszt dużą kaplicę, a w 1876 odsprzedał ją wsi za 344 marki. Zabrakło jednak pieniędzy na utrzymanie kościółka i Msze św. nie były tutaj odprawiane. Ofiarodawca Josef Sobek przeznaczył na kościółek 600 marek, przez pomyłkę kwota ta została wpisana na konto gminy, a nie jak chciał pan Sobek na rzecz kościoła i w konsekwencji dalej nie odprawiano Mszy św. na miejscu.

W 1910 r. zawiązała się rada kościelna. Rolnik Franciszek Plura podarował parcelę przy ul. Opawskiej, na której powstał cmentarz w 1912 r. Dla upamiętnienia tej daty ufundowano na cmentarzu krzyż. Kaplica - kościółek została teraz poświęcona przez dwóch księży pochodzących z Samborowic, byli nimi dziekan Stanke z Hultschina i proboszcz Berg z Rudyszwałdu. W tym samym roku została odprawiona pierwsza Msza św. w miejscowym kościółku.

W 1918 r. powstała parafia Samborowice, ale przewidziany na pierwszego proboszcza kapłan Hanslik, krótko przed objęciem parafii zmarł na grypę. Pierwszym proboszczem parafii Samborowice został w 1919 r. Paul Widlak, który już w 1921 r. wybudował plebanię na ul. Opawskiej naprzeciw cmentarza.

Wciąż wzrastająca liczba wiernych powodowała, że w 1933 r. wybudowano nowy kościół. Jak szybko i sprawnie budowano świadczą o tym daty. 04.04.1933 r. zaczęto wykopy pod fundamenty, a 17.09.1933 r. konsekracji gotowego kościoła dokonał biskup dr Schinzel z diecezji Ołomuniec. Poświęcenie parafian z Samborowic było godne pochwały, także pomoc parafian z Krzanowic była olbrzymia, szczególnie przy transporcie cegły z cegielni Krzanowice.

Liczba mieszkańców wsi Samborowice

1725 - wymienia się: 1 młynarz, 13 młocarzy i 3 zagrodników
1783 - 151 mieszkańców
1843 - 414 mieszkańców
1955 - 428 mieszkańców
1861 - 442 mieszkańców
1890 - 753 mieszkańców
1939 - 1150 mieszkańców

Uruchomienie linii kolejowej Racibórz - Głubczyce w latach 1855 - 1856 oraz cukrowni Wojnowice, przyczyniło się do wzrostu liczby mieszkańców Samborowic. Łatwiej można było znaleźć pracę w Raciborzu lub na miejscu w cukrowni. Dodatkowym atutem było położenie Samborowic wzdłuż trasy Racibórz - Opawa.

Źródła:
Ks. Augutin Weltzel, "Die Besiedelung des nrdlich der Oppa gelegenen Landes" Leobschutz 1890, "Fahrt durch das Ratiborer Land" Nr 32 Schammerau.